Freek de Jonge laat de suppoost spelen met gedachten (recensie)

Steenwijk – Anderhalve maand lang leefde Freek met zijn vrouw Hella zes dagen per week in het Groninger Museum. De weerslag daarvan vormt de basis van zijn nieuwe voorstelling ‘De Suppoost’.

Hun ‘artist in residence’ vormde onderdeel van de tentoonstelling ‘Het volle leven’ over hun bijna 50 jaar lange samenwerking én huwelijk. Na zes weken lag er een schat aan ervaringen en gesprekken, die als een rode draad door ‘De Suppoost’ loopt. De suppoost is getuige van wat men, gezien de plek in het museum, performance art mag noemen. De voyeur, de waarnemer, de verteller.

Verwondering

Hoe vertaalt dat ‘volle leven’ zich in zijn nieuwe voorstelling? Even roept Freek het gevoel op dat het wel eens een voorstelling kan worden die als los zand aan elkaar hangt. Maar al snel slaagt hij er in om die ervaringen uit het museum te verwerken tot een thematiek, waarin verwondering de toon zet. Verwondering over religie, de dood, de angst en de huidige maatschappij die wordt gedomineerd door kinderen die de ganse dag met hun telefoon in de weer zijn, die niet weten wie Pim Fortuyn is en Dubai als ultieme vakantiebestemming zien.
Kandelaar

Freek is in dit programma een kei in het verbinden van ernst en pure komedie. Een mop tijdens de Zwarte Cross zorgt voor hilariteit. De vraag van een museumbezoeker of hij in de kist wil liggen met zijn bril op mondt uit in het ontleden van een uitvaartklassieker van Frans Bauer. Met een stukje tekstverklaring die de 74-jarige komiek al bijna een halve eeuw als geen ander zo treffend kan neerzetten.

De kandelaar op het podium linkt hij aan een verhaal van een bezoeker over het gebrek aan kaarsen in de kerk van zijn vader in de oorlog. De bewuste vrouw fietste met de kaarsen, in een toen illegaal verpakte Trouw, van Pieterburen naar de kerk van Freeks vader in Westernieland. ‘Hoeveel mensen denken bij Pieterburen’ niet aan Lenie ’t Hart?’ vraagt hij zich hardop af, waarop we plotsklaps weer zitten in een belangrijke rode draad. Het dierenleed, in dit geval een hond die in paniek raakt tijdens de grote aardbeving in Groningen in 2012. De angst voor gebeurtenissen waar je geen grip op kan krijgen. In die lijn volgt een indrukwekkende finale, met het geconcentreerde publiek muisstil op het puntje van de stoel.
Eli Asser

Natuurlijk kan Freek niet voorbijgaan aan het overlijden van zijn schoonvader Eli Asser, afgelopen vrijdag. Steenwijk is getuige van de eerste voorstelling sindsdien. Hij begint de avond daarom vrij spontaan met een ingelaste inleiding, waarin hij Asser onder meer ‘de verbinder tussen de hoge en lage cultuur’ noemt. Haalt ook diens voorstelling ‘Wegens sterfgeval gesloten’ aan. Freek: ‘En wat was hij boos toen Jan Wolkers met dezelfde titel op de proppen kwam. Natuurlijk gaat de voorstelling van vanavond door. Eli wist als geen ander dat dat in de showbizz erbij hoort.’

Hij vraagt een moment stilte. Zijn vrouw Hella laat het zaallicht aan. De ouverture verbindt hij gaandeweg aan het Bijbelse verhaal van Jacob en Lea. Om daarna via die verwondering feilloos het verhaal van ‘De Suppoost’, het geweten van de wereld, uiteen te zetten. Het getuigt van zijn diepgaande inzicht in de filosofie, maar ook in het realisme. Opnieuw bewijst Freek de Jonge zijn buitengewone klasse binnen de vaderlandse kleinkunst. Twee uur lang. Zonder pauze.

Wouter Bessels

Locatie: De Meenthe, Steenwijk
Aantal bezoekers: 350
Waardering: ****

https://www.steenwijkercourant.nl/uit/theater/746149/freek-de-jonge-laat-de-suppoost-spelen-met-gedachten.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.freekdejonge.nl%2F