Freek de Jonge weet zijn preek nog steeds schitterend te verpakken
Mike Peek Het Parool 6 juli 2020, 07:48
Laat een domineeszoon op zondagochtend Carré bespelen en er klinkt tijdens de inloop gegarandeerd orgelmuziek. Freek de Jonge doorbreekt de gewijde sfeer echter direct. “Wat een merkwaardig tijdstip om leuk te doen,” roept hij vanuit de lege zaal. Het honderdkoppige gehoor, verzameld op bankjes voor het podium, draait de hoofden. Een enkeling antwoordt bevestigend op zijn vraag wie er voor het eerst in dit theater is.
De Jonge kijkt mistroostig naar het gapende gat achter hem. “Normaal zitten daar mensen.”
Asociale afstand is een coronaconference. In wording. Zoals alles wat hij tegenwoordig maakt lang ‘in wording’ blijft. De iPad is onmisbaar en je ziet zijn hersenen kraken als hij twee verhalen probeert te combineren. Daar moet hij thuis nog even naar kijken, vertelt De Jonge. “Vroeger deed ik zoiets ter plekke. Vanwege mijn leeftijd lukt dat niet meer. Ik moet het accepteren, maar dat valt niet mee.”
Zelfspot
Ondanks de kerkelijke ouverture is dit geen donderpreek. Geen vlammende conferences over het gevecht tussen economie en gezondheidszorg, maar vooral veel metaforen en allegorieën. Asociale afstand zit vol verhalen waarin De Jonge zelfspot gebruikt om een breder punt te maken over ons gedrag tijdens de coronacrisis.
“Waarom ik? Waarom nu?” jammert hij na een paar weken gedwongen afzondering. Hij mist de gezelligheid, wat voor de cabaretier een nieuwe ervaring is, maar bovenal mist hij de staande ovaties. In een hilarisch verhaal rijdt hij naar de Bijlmer op de avond dat er voor de zorg geapplaudisseerd wordt. Om 19.55 uur stapt De Jonge uit zijn auto. Als het klappen even later begint, maakt hij een buiging. Eerst nog voorzichtig, al snel vol overgave.
Hoewel we lachen om de aandachtsgeile artiest, ettert daaronder de collectieve weerstand tegen het tijdelijk loslaten van ingesleten patronen. Westerlingen zijn het niet gewend om de maatschappij boven het individu te plaatsen.
Ook premier Rutte wordt te kijk gezet, met zijn bevoogdende boodschappen en opmerkelijke taalgebruik, maar de nadruk ligt veel meer op mens dan op politiek. Wij moeten zelfrijdende auto’s leren kiezen tussen het ravijn en het doden van een moeder en kind. Kunnen we die verantwoordelijkheid wel aan? Heeft het coronavirus niet bewezen dat elke beslissing over leven en dood schuurt? Is het lot niet veel eerlijker dan een rationale afweging?
Ja, wie goed luistert, ontdekt misschien tóch een preek in Asociale afstand. De Jonge mag oud zijn, hij weet hem nog steeds schitterend te verpakken.