Verlies niet de moed
Verlies niet de moed zijn de laatste woorden van de grootmoeder van Hella de Jonge. Een afscheidsgroet voordat ze werd afgevoerd naar Auschwitz. Het dunne velletje waarop ze met potlood geschreven zijn, vond Hella de Jonge onlangs in een van de dozen die haar vader bij de verhuizing had weg willen doen omdat de inhoud hem te zeer met de oorlog confronteerde. Hella en hij raakten er de maanden daarna over aan de praat en ook over hun gemankeerde relatie. Hella de Jonge neemt haar vader mee naar Apeldoorn, naar een sloot die hij samen met zijn vrouw oversprong: de vrijheid tegemoet.
Hella de Jonge komt door de verhuizing van haar 88-jarige vader (Eli Asser), met wie zij tot dan toe een moeizame relatie onderhoudt, in het bezit van de nalatenschap van haar oud-tante. Die oud-tante is, samen met haar ouders, de enige overlevende van de Nazi-verschrikkingen. Een publiciteitsfoto uit 1885, met haar overgrootvader als deel van een komisch duo, spoort haar aan op onderzoek te gaan naar haar familiegeschiedenis. Met behulp van foto’s en documenten, het zien van de registratie van een getuigenis van Hella’s moeder in het kader van het ‘Shoah Project’ van Steven Spielberg, het bezoeken van plaatsen met pijnlijke herinneringen, maar bovenal door gesprekken zonder voorbehoud, komen vader en dochter eindelijk tot elkaar.
De titelsong ‘Don’t lose heart’ is geschreven en gezongen door Tim Knol.
De film is opgenomen in de collectie van Yad Vashem het World Holocaust Remembrance Center in Jeruzalem, Israel.
De aanleiding voor de documentaire
Nadat ik door omstandigheden de doos met archief van mijn tante mee had genomen naar mijn huis en na lang aarzelen, omdat alles wat met oorlog te maken had ik ver van me weghield, bestudeerd had en tot de conclusie kwam dat het wel eens iets bijzonders kon zijn, nam ik contact op met de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
Daar vloeide een theateroptreden uit voort. En namen we de voorstelling met 2 camera`s op. Tijdens de montage bedacht ik dat het materiaal geschikt zou zijn voor een documentaire en vanuit dat oogpunt monteerde ik een eerste versie.
Voorbereiding
Tijdens het optreden had ik een vraaggesprek met de toenmalige directeur Dirk Mulder zowel op het terrein van het kamp als op het podium van het Herinneringscentrum.
The making of, eerste montages
Ik gaf de documentaire eerst de titel: Gun tante een gezicht
En daarna: Bijna te laat
Toen ik eenmaal de beslissing had genomen om dieper in het materiaal te duiken, besloot ik mijn vader te vragen om me uitleg te geven over de inhoud van de doos en vroeg hem of hij voor de camera meer over zijn eigen leven en zijn familie wilde vertellen van voor en tijdens de tweede wereldoorlog. Hij stemde toe en uiteindelijk schoten we meer dan 40 uur materiaal waaruit ik een keuze moest maken om tot een film van anderhalf uur te komen.
Dat werd: Verlies niet de Moed
Hieronder enkele fragmenten die niet ingevoegd konden worden.
Terugblik op het totstandkomingsproces
Lees hier het boek over de totstandkoming van de documentaireVerlies niet de moed (boek/dvd)
Geselecteerd voor de Nederlandse competitie en de publieksprijs bij IDFA Amsterdam.
Recensies Verlies niet de moed
17 juli 2015 – Leeuwarder Courant – Recensie door Jacques d’Ancona
9 mei 2015 – NRC Lux – Recensie door Hans Berenkamp
2 mei 2015 – De Volkskrant – Boekbespreking: onsentimenteel, kritisch, ontroerend. En hoopgevend (****)
26 april 2015 – Historiek – Boekbespreking door Kevin Prenger
11 april 2015 – NRC – Recensie door Elsbeth Etty
5 april 2015 – Nu.nl – Documentaire Hella de Jonge trekt volle zalen
Optredens in het verleden
Wereldpremière bij IDFA